7 Mart 2012 Çarşamba

-K-2

Kebere otu: (Gebreotu / Kedi tirnagi / Caper berry / Capre / Capparis spinosa) Bir çesit çalidir. Fransa'da ve ülkemizin Akdeniz bölgesinde yetisir. Yemisi nohuttan büyüktür. Tursusu yapilir. Kökünün kabuklari kullanilir.
Kullanildigi yerler: Idrar söktürür. Vücudu rahatlatir. Istah açar.


Keçiboynuzu: (Karobbaum / Jahonnisbrotbaum / Caroubier / Carob / Carob tree / Harnup / Ceratonia siliqua / Caroube) Temmuz-agustos aylarinda, yesilimsi renkli, çok küçük çiçekler açan, 3-10 m boyunda agaç veya agaççiklar.Yapraklari 5-11 yaprakçikli, derimsi, üst taraflari parlak, alt yüzleri donuk yesil renklidir. Çiçekleri poligamdir, yâni ayni agaçta erdisi, disi ve erkek çiçekler bulunmaktadir. Yasli gövde ve dallardan çikan çok sayidaki yesil çiçekleri salkim veya kedicik durumundadir. Çanak yapraklari küçük, taç yapraklari yoktur. Meyveleri 10-20 cm uzunlukta fasulye meyvesine benzer. Meyvelerinde sert, esmer renkli ve oval sekilli tohum tasir. Meyveler bir sene sonra olgunlasir.
Türkiye’de yetistigi yerler:Akdeniz bölgesi.
Kullanildigi yerler:Meyvelerinde yag, sekerler, selüloz ve azotlu bilesikler vardir.Olgun meyveleri gida olarak kullanilir. Kuru meyvelerin temizlenmis unu bilhassa süt çocuklarinin mide ve barsak bozukluklarinda kullanilir. Ayrica gögsü yumusatir ve balgam söker. Sigara tiryakileri için faydalidir.


Keçi sedefotu: (Keçisedefi / Galega officinalis / Goat's rue / Galega) Baklagiller familyasindan, Haziran - Agustos aylari arasinda, açik mor renkli çiçekler açan, 50 - 100 cm boyunda çok yilik otsu bir bitkidir. Yapraklari koyu yesildir. Çiçekleri, gövde ve salkimlar ucunda salkimlar seklindedir. Meyvesi esmer, kirmizimtirak renkli, tüysüz ve çok tohumludur. Toprak üstündeki kisimlarinin terkibinde, "Tanen" ve "Galegin" adli alkaloid ve aci maddeler vardir. Bitkinin tamami toplanip kurutulur.
Kullanildigi yerler: Anne sütünü artirir. Az miktarda verildigi takdirde, kandaki seker miktarini düsürür. Fazla kullanilmamalidir.


Kediotu: (Baldrian / Valériane / Valerian / Valeriana officinalis / Herbe aux chats) Mayis ve agustos aylari arasinda beyaz ve pembe renkli çiçekler açan 60-150 cm boylarinda, nemli yerlerde yetisen çok yillik otsu bir bitkidir. Gövdeleri silindir seklinde olup, içi bos ve üzerleri çizgilidir. Yapraklar karsilikli ve kisa saplidir. Çiçekler dallarin uçlarinda semsiyemsi durumlar meydana getirirler. Çanak yapraklari tüysü, taç yapraklari ise tübsüdür.
Türkiye’de yetistigi yerler: Marmara, Orta ve Kuzey Dogu Anadolu bölgesi. (Memleketimizde 10 kadar türü bulunmaktadir.)
Kullanildigi yerler: Bitkinin kullanilan kisimlari kökleridir. Kediotu kökü olarak taninir. Özel bir kokusu ve bilesiminde valerian asidi esterleri vardir. Eskiden çayi yara tedâvisinde kullanilirdi. Sinirleri teskin edici, yatistirici etkisinden dolayi önemlidir. Histeri ve nevrasteniye iyi gelir. Kediotu kökünden kediotu esansi elde edilir. Galenik preparatlarin terkibine girer. Fazla miktarda alinmasi basagrisi, halsizlik ve hazimsizliga sebep olur.



Kekik: (Thymus vulgaris / Thymus / Thym) Bakiniz "Baharat Dünyasi",
Kullanildigi yerler: Bedeni kuvvetlendirir. Hazmi kolaylastirir. Istahsizligi giderir. Kalp çarpintilarini keser. Yemeklerin bozulmasini önler. Barsak iltihaplarini iyilestirir. Salgi bezlerini düzenler. Aybasi kanamalarinin düzenli olmasini saglar. Böbrek ve mesanedeki mikroplari öldürür. Afrodizyak etkisi vardir. (Cinselligi kamçilar.) Tansiyonu geçici olarak yükseltir. Hastaliklara karsi direnç verir. Öksürük, bronsit ve astimda faydalidir. Kekik suyu ile banyo, romatizma agrilarini dindirir. Kandaki seker miktarini azaltir. Hamileler ve guatiri olanlar kullanmamalidir.

Kenevir:(Henf / Chanvre / Hemp plant / Kendir / Kentir / Kannabis / Cannabis sativa / Hemp / Chanvre) Mutedil iklimlerde yetistirilen, temmuz-agustos aylarinda soluk yesilimsi renkli çiçekler açan, kültürü yapilan ve yabânî olarak da yol kenarlarinda, ekilmemis alanlarda rastlanan, 50 cm-3 m boylarinda, bir senelik, iki evcikli ve otsu bir bitki. Esrar otu olarak da bilinir. Gövdeleri dik ve içi bos olup üzerleri dikenimsi tüylerden dolayi pürtüklüdür. Yapraklari uzun sapli, karsilikli ve el seklindedir. Erkek ve disi çiçekler ayri ayri bitkilerdedir. Erkek çiçekler yapraklarin koltugunda salkim durumunda toplanmislardir. Disi çiçekler küçük yapraklarin koltuklarinda olup hemen hemen sapsizdirlar. Meyve 3-5 mm boyunda, mercimek seklinde, grimsi veya yesilimsi esmer renklidir. Kenevirin anavatani Orta Asya’dir. Mutedil iklimlerde de yetistirilir. Yeryüzünde ip yapmakta kullanilan ilk bitkidir. M.Ö. 3000 yillarinda Çinliler kumas yapmakta kullanmislardir. Bitkinin çiçeklenme süresi, dallanma sekli, tüyleri ve yaprak büyüklüklerinin çesitliligi dolayisiyla farkli tipte kendire rastlanmaktadir. Liflerinden faydalanilacak kenevirler dogrudan dogruya tohumu topraga serpmek suretiyle ekilir. Tohum keneviri ise açilan özel çukurlara atilir, üstleri toprak ile doldurulur.
Türkiyede yetistigi yerler: Kastamonu, Samsun, Amasya, Kayseri, Sivas, Izmir, Kütahya.
Kullanildigi yerler: Bitkinin disi çiçekli dal uçlari, meyveleri yagi ve lifleri kullanilmaktadir. Kendir lifleri, çok saglam ve dayanikli oldugu için bilhassa çuval, halat yapiminda kullanildigi gibi, hali ipi yelken bezi vs. yapiminda da kullanilir. Bitkinin bilhassa çiçekli dal uçlari organik eriticilerde eriyen bir reçine ile bir uçucu yag ihtiva eder. Reçinede cannabinol, cannabidiol ve tetrahidrocannabinol bulunmaktadir. Iyi kalite reçine elde edilmesi iklim ve topraga baglidir. Bu reçine fizyolojik bir tesire sahiptir. Merkezî sinir sistemine etki eder, yatistirici ve uyusturucudur. Hazim sistemine pek tesiri yoktur. Fakat çok çabuk aliskanlik yaptigindan çogu memleketlerde oldugu gibi memleketimizde de kullanilisi yasaktir. Kenevir bitkisinin disi çiçek durumlarindan elde edilen bu esmer renkli kütle esrar olarak bilinmektedir. Keyif verici olarak Asya ve Afrika’da çok kullanilmaktadir. Esrar, tütün, tömbeki, sigara, ve nargile hâlinde içilebilmektedir. Bazen bal, reçel veya lokum içine konularak yutulur. Eskiden nargile, tömbeki ile veya serbet ile içilirdi.
Herhangi bir nümunenin kenevir reçinesi (esrar) ihtivâ edip etmedigi adlî ve pratik bakimdan önemlidir. Bu kontrol beyaz fareler üzerinde biyolojik olarak yapilabildigi gibi, bazi kimyevî renk reaksiyonlari (Beam reaksiyonu) ile de yapilabilmektedir.
Memleketimizde esrar veren bitkilerin yetistirilmesi ve esrar imâli 1932’de 2313 sayili kânunla yasak edilmistir.
Kenevir tohumlarindan yag çikartilir ve yesilimsi renkli bu yag bilhassa sabun îmâlinde kullanilmaktadir.


Keraviye: (Keraviya / Karaman kimyonu / Frenk kimyonu / Carum carvi / Caraway / Carvi) Maydanozgiller familyasindan, 2 yillik otsu bitkidir. Çiçekleri beyaz renklidir. Mayis - Temmuz aylari arasinda açar. 30-90 cm boyundadir. Kazik köklüdür. Meyvesi esmerdir. Terkibinde, tanen, reçine, sabit ve uçucu yaglar vardir.
Türkiyede yetistigi yerler: Dogu Anadolu bölgemizde yetisir .
Kullanildigi yerler: Anne sütünü artirir. Mide ve barsak gazlariyla, diger mide sikayetlerini giderir. Idrar söktürür. astim hastaliginda faydali oldugu bilinir.


Kereviz: (Sellerie / Céleri / Celery / Apium graveolens ) Genis yapraklari ve uzun yaprak saplariyle siskin gövdesi yenen, kislik bir sebzedir. Vatani Güney Avrupa’dir. Kereviz, mutedil-serin, deniz havasi alabilen rutubetli yerlerde, kumlu, humuslu topraklarda iyi yetisir. Sogukta donar. Fazla sicakta kalitesini bozar. Kurakta yumru tesekkülü olmadigi gibi yapraklari gevrek ve lezzetli olmaz. Kisa sürede tohuma kalkar. Yaprak ve kök kerevizi olmak üzere iki çesidi vardir. Yaprak kerevizi, kökü yumru baglamayan, yaprak saplari uzun bir çesittir. Kök kerevizi ise, yaprak saplari kisa, kökü yumruludur. Terbikinde Sedanonik anhidrit, sedanolin, limonen, palmitik asid, gayakol gibi maddeler vardir.
Kullanildigi yerler: Kerevizin hususî kokusu dolayisiyla yapraklari, tursu ve çorbalara konur. Besin degeri çok yüksek olmamakla beraber besleyicidir. Kereviz pisirilerek yendigi gibi, olgunlastiktan sonra çig olarak da yenilebilir. Ayrica kerevizde B vitamini, demir ve kireç vardir. Kereviz unutkanligi ve sinir yorgunluguu giderir, idrar söker, böbrek tas ve kumlarinin düsürülmesine yardim eder, kan ve süt yapar, karacigeri temizler. Seker, yüksek tansiyon ve romatizma da da faydalidir.


Kestane: (Kastanienbaum / Chataignier / Chestnutree / Castanea vesca / Chestnut / Chataignier) Daha çok Akdeniz çevresi memleketlerinde yetisen, kupulasi dikenli veya çengelli dikenli, küre seklinde ve nisastaca zengin meyveleri olan agaçlardir. Kestâne agacinin yapraklari biraz sert, kenarlari testere disli ve dislerin ucu dikenlidir. Erkek çiçekler dik uzun durumlar hâlinde, disi çiçekler ise üçlü gruplar seklindedir. Yesil ve dikenli olan meyvenin dis kabugunun içinde kahverengi kabuklu, yenebilen ve aslinda birer tohum olan birkaç tane meyve bulunur. Bu meyvelere kestâne denir. Kestâne, tâzeyken buruk ve acimsi tattadir. Dis kabuklari sararip çatladiktan sonra toplanir. Dikenli olarak dis kabugu (kupulasi) sopalarla dökülerek temizlenir. Kestâne bir süre toprakta veya topraga gömülü birakilirsa daha tatlilasir.
Türkiye’de yetistigi yerler: Marmara, Karadeniz bölgesi.
Kullanildigi yerler: Kestâne; nisasta, sakkaroz, protein ve tanen ihtivâ eder. Daha çok, pisirilerek (haslanmak veya kebabi yapilmak sûretiyle) yenir. Kabuklarinin suda kaynatilmasi ile elde edilen çay, ates düsürür ve sinirleri yatistirir. Meyvesi kaslari kuvvetlendirir. Kan dolasimini düzenler. Varis ve basur memelerinin meydana gelmesini önler. Karaciger yorgunlugu ve sisligini geçirir. Kansizligi giderir. Damar setligi ve yüksek tansiyondan sikayet edenlerle, seker hastalari yememelidir.


Kılıçotu:(Tüpfelhartheu / Centaurée / Yellow centaury / Sarikantaron / Koyunkiran / Kuzukiran / Yaraotu / Hypericum perforatum / Klamath weed / Millepertuis commun) Mayis-eylül aylari arasinda parlak sari renkli çiçekler açan, 20-80 cm boyunda, çok yillik, otsu bir bitki. Kurak yerlerde, yol kenarlarinda rastlanir. Sari kantaron veya koyunkiran olarak da bilinir. Gövdeleri dik, dallar karsilikli, yapraklar sapsizdir. Yapraklar üzerinde noktaciklar hâlinde uçucu yag tasiyan salgi bezleri bulunur. Çiçekler, dallarin ucundadir. Çanak ve taç yapraklar üzerinde de siyah salgi bezleri bulunur.
Türkiye’de yetistigi yerler: Anadolu.
Kullanildigi yerler: Çiçekli dallar toplanir, demet yapilir, gölgede kurutulur. Uçucu yag, tanen, aci maddeler, zamk, reçine ve boya maddeleri tasir. Boya maddelerinden sari renkli hiperin, kirmizi renkli liperisin vardir. Çayi (% 1-2’lik) yatistirici, gögüs yumusatici, istah açici, idrar ve balgam söktürücü olarak kullanilir. Zeytinyaginda bir süre birakilirsa, bu karisim halk arasinda yaralari tedâvide kullanilir. Bitki, hayvanlar için zehirlidir.


Kınaagacı: (Lawsonia inermis / Lythraceae / Hinna / Henna) Kina agacigiller familyasindan, ayrik dalli, beyazimsi kabuklu, karsit yaprakli bir agaçtir. Çiçekleri beyaz renkli ve keskin kokuludur. Vatani Güney Asya ve Avustralya'dir. Kina boyasi, bitkinin yapraklarindan ve dal kabuklarindan elde edilir. Kina Hindistan'da ipek ve deri boyasi olarak kullanilir. Sark memleketlerinin çogunda parmak ve saç boyasi olarak kullanilmaktadir. Deri hastaliklarinda derinin mukavemetini arttirici gücü yaninda, mantarlarin üremesini durdurucu etkisi (kina ve lavson maddesi) de vardir. Ticarette esmer ve yesil kina çesitleri mevcuttur. Tabii olani esmer renklidir.
Kullanildigi yerler: Ayak terlemesine engel olur. Dolamada kullanilir. Uyuz ve egzamaya iyi gelir. Guatirin üserine baglanirsa fayda görülür. Agiz yaralari ve deri çatlaklarini tedavi eder, saçlari besler ve kuvvetlendirir.


Kınakına: (Kontestozu / Quinaquina / Cinchona ) Kökboyasigiller familyasindan, anayurdu Peru ve Bolivya olan, ve sanayii bitkisi olarak trapikal ülkelerde yetistirilen 15 - 20 cm yüksekliginde bir agaçtir. Kabugundan "kinin" çikartilir. Gövde ve kök kabuklari kullanilir. Tadi acidir.
Kullanildigi yerler: Ates düsürür. Sitmayi tedavi eder. Tifoda faydalidir. Agir ve mikrobik hastaliklarin nekahat devresini kisaltir. Cilt kasintilarinda faydalidir. Istah açar. Kuvvet verir. Kabizligi giderir.


Kırkdamarotu: (Cryptogamae / Cryptogamia / Plantes cryptogames) Damarliçiçeksiz bitkilerdendir. 100 kadar çesidi vardir. Kibirotlari, Atkuyruklari ve Egreltiotlari da bu familyadandir. Yol kenarlarinda ve kumlu topraklarda yetisir.
Kullanildigi yerler: Burunkanamasini keser. Kesiklerde ve çibanda faydalidir. Balla karistirilip yehecek olursa, nefes darligini giderir. Yaralari iyilestirir. Kandaki seker miktarini düsürür.


Kırlangıçotu: (Hilaliye / Chelidonium majus / Celandine / Cheyidoine) Gelincikgiller familyasindan, Nisan - Mayis aylari arasinda sari renkli çiçekler açan, 30 - 70 cm yüksekliginde çok yillik, otsu bir bitkidir. Kuze Anadolu Bölgesi'nde yetisir. Çiçekleri dallarinin ucundadir. Bitkinin tamami ve özellikle yapraklarinda sari renkli boya madesi ve alkaloidler vardir. Sapi kirildigi zaman sari renkli bir sivi akar. Zehirlidir.
Kullanildigi yerler: Sigil ve nasirlarin üzerine sürülerek tedavi edilir. Saglikli cilde, agiz ve göz bölgesine degdirmemelidir.


Kızılcık: (Kornelkirschbaum / Cornoeuiller / Cornelian cherry / Cornus / Cornel ) Mart-nisan aylari arasinda çiçek açan, 2-7 m boyunda, karsilikli yaprakli ve yaprak döken küçük bir agaçtir. Genç dallar az çok tüylüdür. Gövdeleri sarimtrak kabuklu ve levhalar hâlindedir. Genç dallar kirmizimsi kahverengidir. Çiçekler küçük, sari ve basit semsiye durumundadir. Çiçek halkalari dörder parçalidir. Meyveleri eliptik, oval, kirmizi renkli, eksi ve buruk lezzetlidir. Agustos-eylül aylarinda olgunlasir.
Türkiye’de yetistigi yerler: Marmara, Karadeniz, Akdeniz, Anadolu.
Kullanildigi yerler: Gövde kabuklari ve meyveleri kullanilir. Meyvelerde sekerler, müsilaj ve organik asitler; kabuklarda ise reçineli maddeler, tanen ve müsilaj vardir. Kizilcik meyvelerinden ezme, marmelat, meyve suyu yapilir. Kabiz edici özelligi vardir. Gidâ olarak istifâde edildigi gibi kabuklari ates düsürücü olarak kullanilir. Kizilcik çekirdeklerinden, çabuk kuruyan mürekkep yapilir. Kizilcik agaci sert ve saglamdir. Agaç kismi, yaprak ve kabuklari deri sepilemekte kullanilir. Deriyi sariya boyar. Odunundan barut îmâlinde kullanilan kömür elde edilir.
Anadolu’da bulunan ve ayni sekilde kullanilan diger türleri sunlardir:
Beyaz çiçekli kizilcik (C. australis): Çiçekleri beyaz olup yapraklardan sonra meydana gelir.
Kirmizi yaprakli kizilcik (C. sanguinea): Yapraklari kirmizimtrak renktedir. Seyrek bulunur.


Kiraz: (Vogelkirsche / Süsskirsche / Cerise / Cerisier / Cherry ) Nisan-mayis aylarinda, demet hâlinde pembemsi beyaz renkli çiçekler açan, kirmizi, etli ve sulu meyveleri olan agaçin meyveleridir. Çiçekler etlenerek findik büyüklügünde kiraz adi verilen meyveleri verirler. Meyveler, dallarda iki veya üçü bir arada demetler halinde bulunur ve iyice kizarip olgunlasinca toplanir.
Türkiye’de yetistigi yerler: Marmara ve Ege bölgesinde.
Kullanildigi yerler: Meyvesi tâze olarak yenir. Hosafi, reçel ve konservesi yapilir. Kiraz agaci kabugu kabiz ve ates düsürücü, çiçekleri gögüs yumusatici, yapraklari ise müshil olarak halk arasinda bâzi bölgelerde kullanilmaktadir. Bunun yanisira, sivilceleri önler, sinirleri kuvvetlendirir ve kanin temizlenmesine yardim eder.


Kişniş: (Alm. Koriander / Coriandre / Coriander / Kisniç / Coriandrum sativum / Coriander / Coriandre) Haziran-agustos aylari arasinda pembemsi-beyaz renkli çiçekler açan, 40-90 cm boylarinda, kötü kokulu, genellikle nemli çayir ve sirtlarda rastlanan bir yillik otsu bir bitkidir. Gövdeleri dik, üstte dallanmis, silindir seklinde, içi dolu ve üstü çizgilidir. Yapraklar açik yesil renkli ve tüylüdür. Alt yapraklar uzun sapli ve 3 parçalidir. Çiçekler dallarin uçlarinda, semsiye durumunda toplanmistir. Semsiye uzun sapli, 3-8 kolludur. Çiçekler, beyaz veya pembemsi renkli olup çiçek parçalari 5 parçalidir. Erkek organlar 5 tâne, disi organlar ise 2 tane meyve yapragindan ibârettir. Meyve sarimsi esmer renkli, küre seklinde, küçük serttir. Kokusu tâze iken kötüdür. Akdeniz bölgesi bitkisidir. Tarlalarda yabânî ot olarak yetisir. Ancak bahçelerde yetistirilenler tohum ile üretilir.
Kullanildigi yerler: Meyvelerinde nisasta, tanen, sekerler, sâbit ve uçucu yag vardir. Istah açici, barsak gazlarini giderici, teskin edici, bas dönmesine karsi kullanilir. Bir çay kasigi dövülmüs tohum bir çay bardagi suda haslanir. Günde bundan fazla alinmasi halinde dalginlik ve sarhoslukla baslayan bir zehirlenme yapar. Ayrica sekercilik, konserve, gida, kozmetik sanâyiinde baharat olarak kullanilir. Cinsel istekleri artiran (Afrodizyak) özelligi vardir.


Kudrethelvasi: (Manne en larmes / Manna) Bir çesit disbudak olan Fraxinus ornus agacinin torba seklinde ve içi sivi dolu yerine, (sak) yapilan kesiklerden çikan bir sividir. Terkibinde mannit sekeri vardir. Yuvarlak, yassi, billuri parçalardir. Rengi soluk, sarimsi içi beyazdir. Kokusu bala benzer. Lezzeti sekerlidir. Suda kolay erir.
Kullanildigi yerler: Kullanimi kolay bir mushildir.


Kudretnari: (Balsamapfel / Vunderapfel / Pomme / Balsam apple / Momordica chantia) Temmuz-agustos aylarinda çiçek açan 1-2 m boyunda çiçekleri tek cinsli, tirmanici bitkilerdir. Yapraklar el seklinde, uzun sapli, loplu olup, loplar uzunca oval sekilde, kenarlari disli, sivri uçludur. Çiçekler sarimsi veya kirmizimtrak renklidir. Meyveleri 10-20 cm boylarinda, genis bir mekik seklinde olup, üzerleri girintili çikintili ve pürüzlüdür. Önceleri yesil olan meyveler olgunlukta sarimsi renk alirlar. Tohumlari 1 cm kadar boyunda, yassi ve gelisigüzel sekillidir. Daha çok tropikal Asya ve Afrika’da yayilmistir.
Kullanildigi yerler: Yapraklarinda uçucu yag ve aci maddeler bulunmaktadir. Mide ülserine karsi çok iyi ilâç olup söyle hazirlanir: Iki kudret nari dogranip, sisedeki bir kilo zeytin yagina konur. Sise güneste birakilir. Birkaç hafta sonra, sabahlari aç karnina, bir çorba kasigi içilip bir saat hareketsiz sirt üstü yatilir. Hazirlanan bu yag, bâsur için de içilir, derideki yaralara da sürülür. Mide ve derideki yaralarin bir an önce iyilesmesi için tesirli bir bitkidir.


Kuşburnu: (Fructus rosa canina) Memleketimizde oldukça yaygin bir gül çesididir. 2-3 m yüksekliginde, pembe veya beyaz çiçekli bir agaççiktir. Meyveleri parlak kirmizi renktedir. Bu gülün olgun meyvelerini saran, baslangiçta agizi dar bir bardak seklinde olan çiçek ekseni, çiçek tablasi olgunlasinca etlenip, kirmizi bir renk alir. Bu meyvelere “kusburnu” adi verilir. Bilesiminde tanen, pektin, vitamin C, sekerler ve organik asitler vardir.
Kullanildigi yerler: Idrar söktürür, ishali keser. Böbrek taslarinin düsürülmesine yardimci olur. C vitamini bakimindan zengin oldugu için, çayi ve marmelati tercih edilir.


Kuşkonmaz: (Spargel / Asperge / Asparagus / Asparagus officinalis / Asparagus acutifolius) Haziran-temmuz aylari arasinda yesilimsi sari renkli çiçekler açan, 50-150 cm boyunda, çok yillik otsu bir bitkidir. Sulak, kumlu ve killi, kuvvetli topraklarda, ormanlik yerlerde yetisir. Kültürü de yapilmaktadir. Gövdeleri dik, yesil düzgün yüzlü ve yaygin dallidir. Dallar dalciklara ayrilmis olup, ince, yesil renkli, 3-6 tanesi bir aradadir. Yapraklar küçük ve zarimsidir. Çiçekler teker teker veya çift olarak yapraklarin koltugunda bulunur. Erkek çiçekler 6 parçali ve parçalar çan seklinde birlesmislerdir. Meyveleri kirmizi veya siyah renklidir. Kuskonmazlar, evlerin balkon ve salonlarinda süs bitkisi olarak saksilarda yetistirilir. Karanfil ve benzeri süs çiçeklerinin etrafina konarak bunlara zenginlik verir. Kuskonmazin memleketimizde 10 türü vardir.
Türkiye’de yetistigi yerler: Marmara bölgesi, Ege, Akdeniz ve Orta Anadolu.
Kullanildigi yerler: Kuskonmaz (Asparagus) azotça zengin, istah açici, genç sürgünleri lezzetli bir sebzedir. Tibbî olarak bilhassa Asparagus officinalis türü kullanilir. Tibbî olan bu türün kök ve rizomlarindan faydalanilir. Idrar söktürücüdür. Yüksek dozlarda böbrek epitelini tahris eder. Bu sebepten ancak böbrek ve idrar yollarindan rahatsizligi olmayana verilebilir. Bilhassa kalp kifâyetsizliklerinden ileri gelen ödemlerin bosaltilmasinda kullanilir. Kuskonmazlarda A, B, C vitamini bol miktarda bulunmaktadir. ayrica, kandaki seker miktarini düsürür, sivilce ve egzamanin iyilesmesine yardimci olur ve zihin yorgunlugunu giderir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder